گاندی فقط اسم خیابان نیست!
شما هم حتماً اسم «گاندی» بارها در مدرسه، رادیو یا تلویزیون به گوشتان خورده است؛ اگر ساکن تهران باشید لااقل یک بار هم که شده از خیابانش رد شده‌اید و یا در آدرس دادن یا آدرس گرفتن با آن مواجه شده‌اید. ایرانیان به واسطه‌ی مواجهات و روابط تاریخی، فرهنگی و مذهبی با سرزمین هندوستان بیگانه نیستند؛ در مورد شخصیتی صحبت می‌کنیم که یکی از بزرگترین مبارزان با استعمار بوده است؛ آن هم استعمار انگلستانی که در طول تاریخ کمتر نقطه‌ای را در دنیا می‌توان پیدا کرد که از شر رذالت‌ها، خباثت‌ها و تفرقه‌افکنی‌های این روباه مکار در امان بوده باشد.
زندگینامه یا به‌قول فرنگی‌ها بیوگرافی، امروزه از محبوبیت خاصی بین مردم برخودار است؛ زندگینامه در قالب‌های کتاب، فیلم و مستند در سطح دنیا عرضه می‌شوند که هر کدام طرفداران خاص خود را دارند؛ در جهان امروز ما، افراد موفق و صاحب‌نام با سرعت بیشتری شناخته می‌شوند و زندگی‌نامه‌های آن‌ها بدون در نظر گرفتن زبان و مکان جغرافیایی می‌تواند اثرگذار باشند. در بین افراد زیادی که زندگی‌نامه‌ی آن‌ها نوشته یا ساخته شده‌است شاید بهترین الگوها برای عامه مردم به‌خصوص جوانان پرشور و آزادی‌خواه، رهبران مبارز و وطن‌پرستی باشند که برای نجات کشورشان و دفاع از آرمان‌های خود نه تنها از تهدید، شکنجه و زندان ابایی نداشتند بلکه حاضر بودند جان خود را نیز در این راه فدا کنند.
برگردیم به گاندی! اگر می¬خواهید فراتر از آنچه با دیدن عکس چهره ساده و ضعیف‌الجثه او که جامه سفیدی از پارچه‌ای خشن مانند حوله در برش است به ذهنتان می‌آید تصور¬ کنید، حتماً کتاب «مهاتما گاندی» از رومن رولان را بخوانید؛ مگر می‌شود بهتر از اینکه شخصیتی مثل گاندی را نویسنده‌ای بزرگ¬ و شخصیتی پرآوازه مثل رولان روایت کند.
رومن رولان نویسنده، نمایشنامه‌نویس، روشنفکر، رجل سیاسی و متفکر فرانسوی بود که در سال 1866 در خانواده¬ی نسبتاً مرفه‌ای متولد شد؛ او را به صلح‌جویی می‌شناسند. در سال 1915 توانست جایزه نوبل ادبیات را برای رمان «جان شیفته» به‌دست‌آورد؛ علاوه‌بر آثار شاخص زیادی که در نمایشنامه‌نویسی، تاریخ موسیقی، رمان و داستان‌های متنوع به‌جا گذاشته؛ در بحث زندگینامه به سراغ افراد مطرح و بزرگی رفته است از جمله زندگی بتهوون، هندل، تولستوی، گاندی و ...
ویژگی مثبتی که کتاب رولان را متفاوت می‌کند این است که نگارش آن را در کوران حوادث و در زمان حیات خود گاندی به رشته تحریر درآورده‌است؛ ارتباط نزدیک او با گاندی و سفرهایش به هند توانسته شناخت درست تمام ابعاد شخصیتی گاندی را برای او ممکن کند. افراد دیگری نیز در مورد گاندی کتاب نوشته‌اند اما کتاب رولان با همه‌ی آن‌ها فرق دارد؛ او تنها به شرح زندگی نمی‌پردازد، بلکه آنچه مورد توجه او هست اندیشه‌ها و آرمان‌های افرادی مثل گاندی و ویژگی‌های روحی و شخصیتی آنان در طول زندگیشان است؛ او از چیزهایی سخن می‌گوید که روح حق‌طلب، آزادی‌خواه و جویای حقیقت آنان را درگیر می‌کند.
در این کتاب نه تنها می‌توانید با سبک زندگی، روحیات اخلاقی، ایمان و اعتقادات مذهبی گاندی به‌خوبی آشنا شوید، بلکه اطلاعات بسیار خوبی از استعمار انگلیس، استقلال هند و فضای جامعه‌ی آن دورانش نیز کسب می‌کنید.
توصیف و تصویرسازی‌های رولان عالی است و مخاطب به‌خوبی می‌تواند با خط به خط این کتاب ارتباط بگیرد؛ در بخش‌هایی از این کتاب آنقدر از خونسردی و سبک مبارزاتی بدون خشونت او خسته و عصبانی می‌شوید که دلتان می‌خواهد سرش داد بکشید و اعتراض کنید؛ یا در بخش‌هایی مثل دستور او برای تحریم کالاهای انگلیسی چنان احساس شور و حماسه‌ای به شما دست می‌دهد که با او همراه می‌شوید و تحسینش می‌کنید.
اگر انسان تحول‌خواه و مبارزی هستید، یا اگر آزادی‌خواه و عدالت‌طلب هستید؛ اگر دوست دارید تبدیل به چنین انسانی بشوید یا حتی اگر دوست ندارید چنین انسانی بشوید باز هم خواندن کتاب «مهاتما گاندی» اثر رومن رولان، ترجمه‌ی مرحوم محمد قاضی را از دست ندهید
