مروری بر کتاب «کاهن معبد جینجا»

از تهران تا جینجا

نازنین اسماعیل‌زاده:
تا به حال فکر کرده‌اید ژاپنِ دقیق و منظم، از نگاه یک ایرانیِ مسلمان و دغدغه‌مند چه چهره‌ای دارد؟
وحید یامین‌پور در «کاهن معبد جینجا» شما را به سفری واقعی و شگفت‌انگیز می‌برد. سفری از تهران تا هیروشیما، در شش بخش و همراه گروهی از هنرمندان و جانبازان جنگ. از جمله پرویز پرستویی، مازیار میری و دو جانباز دفاع مقدس. این سفر  به دعوت موزه‌ی صلح هیروشیما، برای شرکت در مراسم سالگرد فاجعه‌ی بمباران اتمی بوده است.

کتاب از همان لحظه‌ی سوار شدن به هواپیما آغاز می‌شود؛ با شوخی‌های ساده، خستگی پرواز طولانی و نگاه کنجکاو نویسنده به آدم‌ها و فرهنگ ژاپنی‌ها. در مسیر از اوساکا تا هیروشیما، مخاطب قدم‌به‌قدم با یامین‌پور همراه می‌شود؛ از غذاهای عجیب و ایستگاه‌های قطار گرفته تا خیابان‌هایی که حتی برای نابینایان طراحی شده‌اند.

در یکی از بخش‌های به‌یادماندنی، پرویز پرستویی در یکی از مراسم‌ها برای دانشجویان از جنگ و ایمان سخن می‌گوید؛
نطقِ کوتاه اما تأثیرگذار قهرمان آژانس شیشه‌ای در سرزمین سامورایی‌ها، از لحظه‌هایی‌ست که مخاطب را بی‌اختیار درگیر می‌کند. هر دو سه صفحه، تصویری سیاه‌وسفید از سفر، شهرها یا چهره‌ی هم‌سفران دیده می‌شود که حال‌و‌هوای کتاب را مثل دفتر خاطراتی تصویری می‌سازد. در میانه‌ی مسیر، یامین‌پور از نظم ماشینی ژاپنی‌ها می‌گوید؛ نظمی که نه بر پایه‌ی طبیعت یا ایمان، بلکه فقط بر اساس ساعت و قانون بنا شده است.
او به معابد سر می‌زند، از آیین خاک‌سپاری ژاپنی‌ها می‌نویسد و درباره‌ی دینی حرف می‌زند که در دلِ نظم خشک و بی‌روح گم شده است. سپس ما را به جزیره‌ای مرموز می‌برد، جایی که سال‌ها از نقشه‌های ژاپن حذف شده بود و از موزه‌ای می‌گوید که رازی تاریخی را در خود پنهان کرده است. «کاهن معبد جینجا» عکسهای این سفر را هم در خود جای داده و همین خواندن اثر را دلچسب‌تر کرده است.
در ادامه، سفر به توکیو و آشنایی با دو نخبه‌ی ایرانی ساکن ژاپن، بخش هیجان‌انگیز دیگری از روایت است. آن‌ها نویسنده را به نقاط کمتر دیده‌شده و حتی «ممنوعه» شهر می‌برند؛ جایی که از زیر پوست نظم و لبخند ژاپنی، واقعیت تلخ دیگری از اقتصاد و سبک زندگی مدرن آشکار می‌شود.

بخشی از کتاب:
«هر خارجی که پا به متروی توکیو بگذارد، یقینا از دیدن صحنه ورود ژاپنی‌ها به قطار جا می‌خورد. همین یک رفتار، به تنهایی برای مسخره کردن ژاپنی‌ها کافی است. ژاپنی‌ها با رسیدن به جلوی در ورودی قطارها ناگهان بر می‌گردند و عقب عقب وارد مترو می‌شوند! می‌توانم حدس بزنم قضیه از چه قرار است. مهدی می‌گوید در ساعتهای ازدحام مترو، فشار برای ورود به واگنها بارها باعث درگیری‌ها و اعتراض خانمهایی شده است که معتقدند مردهای ژاپنی با قصد بد از این شلوغی برای تعرض به آنها سوء استفاده کرده‌اند. حالا به همین خاطر برای اینکه مردها متهم نشوند، عقب عقب وارد می‌شوند!»

از نظر ادبی، نثر کتاب روان، خوش‌خوان و تصویری است. توصیفات دقیق و ملموس یامین‌پور باعث می‌شود فضاها را با تمام جزئیات در ذهن ببینید؛ از بخار چای صبحگاهی گرفته تا نورهای نئونی خیابان‌های توکیو، هر جمله مثل تابلویی زنده است. زبان کتاب ساده اما پرکشش است و بین سفرنامه، تأمل و روایت شخصی تعادلی دل‌نشین برقرار می‌کند.
برای من، نگاه یامین‌پور به ژاپن جذاب‌ترین برداشت از «کاهن معبد جینجا» بود. او ژاپن را نه صرفاً مقصدی برای سفر، بلکه آینه‌ای برای تأمل در تمدن و انسانیت می‌بیند. اگر اهل سفرنامه، تجربه‌ی فرهنگ‌های دور، یا دیدن دنیا از زاویه‌ای متفاوت هستید، «کاهن معبد جینجا» با ۲۱۱ صفحه، نشر امیرکبیر، برایتان پر از شگفتی و فکر خواهد بود. سفری هیجان‌انگیز به ژاپن، از زاویه دید وحید یامین‌پور. جایی که نظم، ایمان، تاریخ و حقیقت دوباره معنا می‌شوند.