از سری پایاننامههایی که کتاب شدند
کتاب «فلسطین، سرزمین پرماجرا» نوشتهی علی شعیبی است که نشر معارف در سال 1404آن را راهی بازار کرده است. جامعهی مخاطب این کتاب، مانند باقی آثار جناب آقای شعیبی، قشر نوجوان جامعه است. در همین راستا، کتاب به صورت مصور و با تصاویری از آقای مجتبی صادقی مزین شده است.
اولین نکتهای که در مواجهه با این کتاب نظر شما را جلب میکند به احتمال زیاد جلوهی مستند تاریخی آن است. در واقع دارید مستندات تاریخی را با چاشنی تصویر و زبان خودمانی و البته اندکی چاشنی نمکِ طنز، به خورد نوجوانتان میدهید. این کتاب با رویکردی تاریخی به مسئلهی فلسطین پرداخته و به قول نوشتار روی جلد کتاب، این کار را از ده-پانزده هزار سال پیش شروع کرده.
احتمالاً اگر مستندات تحقیقاتیای که به نویسنده ارائه شده به ایام پیشا تاریخ و پارینهسنگی میرسید، از آن ایام هم ذکری به میان میآمد. به بیان دیگر فهرست کتاب را که نگاه کنید انگار طرح اولیه پایاننامه است. البته قلم خودمانی نویسنده نمیگذارد شما زیاد درگیر این اضافات تاریخی شوید و سریع از نکات نالازم رد میشود. اما باید در کتاب ویژهی نوجوانان بیشتر دقت کرد.
سناریوی کتاب و شیوهی ورود و خروج نویسنده به بحث، باید جذابتر از این حرفها باشد تا کتاب را به اثری ماندگار تبدیل کند. البته تبدیل فکتهای تاریخی به مطلب جذاب برای ردهی سنی نوجوان یک امر حرفهای و پیچیده است. اما تفاوت اثر متوسط و حرفهای هم در همین نکات مشخص میشود.
نکتهی بعد تصاویر کتاب است که اثر را چشمنواز کرده است. با این وجود رسالت اصلی تصاویر تنها رفع خستگی چشم نیست. تصویر باید مکمل متن باشد. یا از خودش هم چیزی برای ارائه داشته باشد. یا حداقل به صورت جدا از متن، مطلبی به مخاطب برساند. اما تصاویر این کتاب تنها تلاشی برای پایین آوردن ردهی سنی کتاب است.
با تمام این تفاصیل نمیتوانم بگویم خواندن این کتاب را به نوجوانان ایرانی توصیه نمیکنم. بله؛ عملاً این کتاب تا رسیدن به کتابی مثل «تاریخ مستطاب آمریکا»، اثر ماندگار استاد صادق کوشکی و مازیار بیژنی، راه درازی در پیش دارد اما متأسفانه در جستوجویی که من به عمل آوردم، کتاب بهتر و حتی مشابه این کتاب را از حیث جمعآوری و بیان سادهی مطالب مربوط به فلسطین برای نوجوان پیدا نکردم.