مروری بر کتاب «ایستگاه خیابان روزولت»
13 آبان به روایت ایران
محمد کوره‌پز:
خوش‌مان بیایید یا نه، اشغال سفارت آمریکا در سال 58 یکی از اتفاقات مهم ابتدای انقلاب بوده که تاثیرات انکارناپذیری هم از خود به جا گذاشته است.
آمریکایی‌ها در طول چهار دهه گذشته تلاش بسیاری کردند تا این واقعه را از زاویه مطلوب خود روایت کنند و کتاب‌ها، فیلم‌ها و مستندهای متعددی در این باره منتشر و روانه بازار کردند. اما عجیب است که بدانیم تاکنون یک روایت ایرانی جامع و مستند از این واقعه ارائه نشده است!
«ایستگاه خیابان روزولت» اولین روایت مکتوب در این باره است که ماجرا را از تاریخچه و ابتدای تاسیس سفارت آمریکا در ایران تا آزادی گروگان‌ها به صورت جزء به جزء بررسی می‌کند.
یکی از نکات ارزشمند کتاب که بیشتر جلب توجه می‌کرد این بود که صرفا به بیان تاریخ و ماوقع نمی‌پرداخت بلکه سوالات متداول، گره‌های ذهنی و شبهات موجود را نیز با نگاهی مستدل و منصفانه بررسی می‌کرد. پس هیچ عجیب نیست که در یک جا بنی‌صدر از اتهام حمله عامدانه به تجهیزات آمریکایی رها شده در صحرای طبس تبرئه شده و در جای دیگر به اتهام ارتباط شهید بهشتی با افسران CIA پاسخ متقن داده شود. در واقع محمد محبوبی (مولف کتاب) کوشیده در عین ارائه روایت ایرانی از واقعه، جانب انصاف را نگه دارد و حتی در مورد دشمن و مخالف هم از قضاوت نابجا پرهیز کند.
از کتاب:
«اینک حل معمای بنی‌صدر و عملکرد او در کسوت ریاست جمهوری ساده‌تر می‌شود. نظر تحلیل‌گران سی‌آی‌ای درباره بنی‌صدر در دوران ریاست جمهوری قابل توجه و مهم است: «بنی‌صدر تقریبا رونوشت کاربنی بازرگان است، از آن جهت که به دنبال امتیازگیری از ایالات متحده و به جیب زدن آنهاست» این بدان معنا نیست که کنش‌های مشکوک بنی‌صدر در قبال دولت آمریکا از زمستان 1358 تا بهار 1360 –مانند بیرون کشیدن اموال ایران از بانک‌های آمریکایی که منجر به بلوکه شدن دارایی‌ها شد، درگیری شدید او با دانشجویان مسلمان پیرو خط امام، استعفای ناگهانی‌اش از سرپرستی وزارت امور خارجه پیش از صدور قطعنامه شورای امنیت و دستور بمباران هواپیماهای آمریکایی باقی مانده در صحرای طبس- «لزوما» با دستور ماموران سی‌آی‌ای بوده است. لیکن به جرات می‌توان گفت که سود کنش‌های بنی‌صدر در این دوره اغلب به حساب آمریکایی‌ها واریز می‌شد.»
اگر مستند ارزشمند و چند قسمتی «اینجا سفارت نیست» را به حساب نیاوریم، این کتاب تنها مرجع مستدل در مورد واقعه اشغال سفارت آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام است. پرداخت جامع به چنین اتفاق مهمی کتاب را به مرز 600 صفحه کشانده و این را می‌توان یکی از نقاط ضعف کتاب برشمرد که با اینکه خواسته فقط اهم مطالب را گزینش کند اما باز هم حجم کتاب از حوصله مخاطب عادی خارج شده است. اما اقشار فرهیخته‌تر و اهل مطالعه که نمی‌خواهند اتفاقات بزرگ را از دریچه پروپاگاندای رسانه‌ای ببینند حتما آن را کتاب جذابی خواهد دید.
حین خواندن کتاب مدام به خود می‌گفتم جمهوری اسلامی در برهه‌ای با مسئله اشغال سفارت آمریکا مواجه شد که نظامی نوپا بود. هنوز حتی ساختارهای قانونی مثل ریاست جمهوری و مجلس شکل نگرفته بودند. تحرکات گروهک‌ها و تجزیه‌طلب‌ها در سرحدات کشور محسوس بود و هزاران مشکل ریز و درشت دیگر. چگونه است که آمریکایی‌ها با آن همه ادعا در مواجهه با این نظام نوپا و درگیر با اینهمه مشکل، ناکام می‌مانند؟ و چرا الان که جمهوری اسلامی به مراتب قدرتمندتر از آن سال‌هاست عده‌ای در مقابل آمریکا تا این حد از موضع ضعف برخورد می‌کنند؟ این شاید مهمترین نکته کتاب باشد که نشان می‌دهد قدرت واقعی کشوری مثل آمریکا از آنچه ادعایش را دارد بسیار کمتر است.
به کسانی که در این مورد دغدغه دارند توصیه می‌کنم مطالعه این کتاب که توسط موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی منتشر شده را از دست ندهند.
